Woorden van Vergaarder^* Weergave van het Hebreeuwse kohelet dat sinds Luther ook wordt weergegeven als ‘Prediker’.,
zoon van David,
koning in Jeruzalem.

IJler dan ijl, heeft
   Vergaarder gezegd,
ijler dan ijl,
   alles is ijlheid!

Welk voordeel heeft de mens,-
van al zijn gezwoeg
waarmee hij zwoegt onder de zon?

Een geslacht zal gaan
   en een geslacht zal komen,
maar de aarde blijft eeuwig bestaan.

De zon gaat stralen en de zon komt aan,-
naar zijn plaats waar hij naartoe hijgt,
   daar begint hij weer te stralen.

Hij gaat naar het zuiden
en draait naar het noorden,-
draaiend en draaiend gaat de wind voort
en naar al zijn draaiingen
   keert de wind wéér.

Alle beken gaan op de zee aan,
en de zee raakt niet vol:
naar de plaats
waarheen de beken gaan
daarheen keren zij wéér
   om opnieuw te gaan.

Alle te verwoorden dingen
   gaan onvermoeibaar door,
niemand vermag ze
   onder woorden te brengen;
maar een oog
   wordt niet verzadigd van zien
en een oor raakt nooit vol van horen.

Wat is geweest, zal er weer wezen
en wat is gedaan,
   dat zal weer worden gedaan:
er is niets nieuws onder de zon.

Is er iets te verwoorden waarvan men zegt
‘zie, dit is iets nieuws!’,-
reeds was het er in de eeuwen
die er waren vóór onze verschijning!

Er wordt niet meer gedacht
   aan die van eerder,-
en ook aan de lateren die zullen zijn,
over hen zal er geen gedachte meer zijn
bij wie nog later zullen zijn!
•

Ik, Vergaarder,
was in Jeruzalem koning over Israël.

Ik had mijn hart erop gezet
om in de wijsheid te onderzoeken
   en na te speuren
al wat er onder de hemelen wordt gedaan;
een kwalijke bezigheid is dat,
die God aan de kinderen van Adam
   heeft gegeven
   om zich daarmee bezig te houden!

Ik heb al het gedoe gezien
dat onder de zon wordt gedaan,-
en zie, het is allemaal ijlheid
   en najagen van wind.

Wat krom is kun je niet recht krijgen,-
wat ontbreekt kan niet meegeteld worden.

Ik sprak, ik met mijn hart, en zei:
ik?-
zie, ik heb wijsheid
   vergroot en vermeerderd,
meer dan al wie voor mijn aanschijn uit
   in Jeruzalem hebben geleefd,-
en mijn hart heeft het in overvloed gezien:
   wijsheid en kennis;

toen ik mijn hart erop zette
   om wijsheid te kennen
en om te leren kennen
   gekkigheid en dwaasheid,-
heb ik moeten erkennen
dat ook dát najagen van wind is.

Want veel wijsheid betekent veel ergernis,-
en wie kennis vermeerdert,
   vermeerdert smart!

Toen zei ik, ik in mijn hart:
ga toch mee,
   ik zal je beproeven met vreugde:
   zie het goede eens aan!-
maar zie, ook dat bleek ijlheid.

Over lachen moest ik zeggen:
   gekkigheid!,
en over vreugde: wat doet die ertoe?

Ik speurde ernaar, van harte,
om mijn lichaam te laven met wijn,-
wel mijn hart
leidend met wijsheid,-
   en om dwaasheid aan te grijpen,
totdat ik zou zien
wat voor de zonen van de mens goed is
   om onder de hemel te doen
bij het aftellen van hun levensdagen.

Ik deed grote dingen:
ik bouwde mijn huizen,
plantte mijn wijngaarden.

Ik maakte voor mijzelf
tuinen en paradijzen;
ik plantte daarin
   geboomte met elke soort vrucht.

Ik maakte watervijvers,-
om daaruit te drenken
een woud waarin net bomen ontsproten.

Ik verwierf mij dienstknechten en slavinnen,
en ‘zonen des huizes’ werden de mijne;
ook verwerf van rundvee en wolvee
   kwam mij toe in overvloed,
meer dan allen die er vóór mijn aanschijn uit
   in Jeruzalem zijn geweest.

Ik stapelde mij ook zilver en goud op,
en het kostbaarste
   van koningen en buitengebieden;
ik bedeed mij met zangers en zangeressen
en de genoegens van de zonen van de mens:
   een vrouw en vele vrouwen…

Ik werd groot en nam toe,
meer dan al wie er voor mijn aanschijn uit
   in Jeruzalem is geweest;
toch bleef mijn wijsheid mij bijstaan.

Al wat mijn ogen vroegen
heb ik hun niet ontrukt;
ik heb mijn hart
   geen enkele vreugde onthouden,
nee, mijn hart heeft zich mogen verheugen
   na al mijn gezwoeg,
dat was mijn deel na al mijn gezwoeg.

Maar ik wendde mij, ik,
naar al mijn daden
   die mijn handen hadden gedaan
en het gezwoeg
   waarmee ik had moeten zwoegen
   om ze te doen,-
en zie, het was alles ijlheid
   en najagen van wind,
zonder enig blijvend voordeel
   onder de zon.

Ik wendde mij, ik, om wijsheid te zien,
gekkigheid en dwaasheid,-
want wat moet de mens
die ná de koning komt
met al wat die reeds heeft gedaan?-