Matteüs 6, 24-34 Oordeelloze leliën?

6:24	Niemand is bij machte twee heren te dienen; want of hij zal de ene haten en de andere liefhebben, of aan de ene zich hechten en de andere minachten; ge zijt niet bij machte God te dienen én Mammon!
6:25	Daarom zeg ik u: weest niet bezorgd voor uw ziel over wat ge moet eten en niet voor uw lichaam over wat ge moet aantrekken; is de ziel niet méér dan het voedsel en het lichaam dan de kledij?-
6:26	kijkt naar de vogels van de hemel, omdat zij niet zaaien en niet maaien en niet verzamelen in schuren, en uw hemelse Vader hen voedt: verschilt gíj niet heel wat van hen?-
6:27	wie is met bezorgd zijn bij machte één el aan zijn lengte toe te voegen?-
6:28	en wat maakt ge u zorgen over kleding?- leert van de –oordeelloze– leliën^*Omdat er weer oordelen en niet oordelen op komst is (7,1-2), nodigt het Grieks op deze plek (ta krina) uit om i.p.v. leliën te lezen: oordeellozen of oordeelloze bloemen. op het veld, hoe ze groeien: zij zwoegen niet en spinnen niet…
6:29	ik zeg u dat zelfs Salomo in al zijn heerlijkheid niet omworpen^*Of: gekleed. is geweest als één van hen;
6:30	maar als God het gras op het veld dat er vandaag is en morgen in een oven wordt geworpen zó tooit, dan niet veel méér ú, kleingelovigen?-
6:31	maakt u dus geen zorgen, zeggend: wat moeten we eten?, of: wat moeten we drinken?, of: wat werpen we om?-
6:32	want naar dat alles zoeken de volkeren,- uw hemelse Vader wéét immers dat ge dit alles nodig hebt!-
6:33	maar zoekt eerst het koninkrijk en zijn gerechtigheid, en dat alles zal u worden toegevoegd;
6:34	weest dus niet bezorgd voor (de dag van) morgen, want die van morgen zal bezorgd zijn over zichzelf; genoeg is voor de dag haar eigen kwaad!

Matteüs 6, 24-34 Oordeelloze leliën?

Of ik ooit van deze bloemen zal kunnen zeggen wat Frederik van Eeden zei over de witte waterlelie, vraag ik me af. Ik vind de benaming gekunsteld. Het lukt me maar niet, de oordeelloze lelie lief te hebben. Trouwens, hoezo oordeel-loos? Krinon (lelie) klinkt als krinoo (oordelen). Waarom niet vertalen: oordeel-leliën? En dat allemaal omdat zeven verzen verder het werkwoord krinoo (oordelen) aan de orde is. Zou dit werkelijk als woordspeling bedoeld zijn? Is dat de reden waarom Jezus niet spreekt van een paardenbloem? Helemaal lastig vind ik de kwestie in Lukas’ parallelle passage. Daarin moet de lezer wel zo’n dertig verzen het woord krinon in het achterhoofd houden aleer het woord krinoo klinkt. Dat lijkt me wat veel. Zou Lukas de hele woordspeling wel gehoord hebben?

Ik heb een voor de hand liggender verklaring van Jezus’ keuze voor uitgerekend de lelie. Spreekt hij in één adem ook niet van Salomo? Die koning was spreekwoordelijk rijk. De koningin van Sjeba is hem haar leven lang niet vergeten. Wat een wijze en charmante man! Zijn wijsheid vinden we in Spreuken en Prediker. Zijn weelderige romantiek in Hooglied.

In het kleine boek Hooglied komt de lelie maar liefst acht keer voorbij. Dat is even vaak als het bedwelmende woord ‘mirre’ bijvoorbeeld. Er is geen boek met meer geuren, bloemen en planten dan Hooglied. Volgens mij kiest Jezus uitgerekend de lelie omdat hij daarmee een associatie wil oproepen. De lelie is mooier dan Salomo met al zijn pracht.

Vergelijk dat met wat Sytze de Vries erover schrijft: “Veelbetekenend voor Salomo’s contrastfunctie is ook de slotpassage van Hooglied; daar zingt de jongen:

mijn wijngaard, de mijne, ligt voor mij; /de duizend laat ik aan u, Salomo (8,12)

In dit boek kom ik elders terug op de metafoor van de wijngaard als beeld van het vrouwelijk schoon, waarvan de jongen de vruchten mag plukken. Het getal duizend móet dan wel doen terugdenken aan Salomo’s duizend vrouwen. De jongen vindt dat de koning zijn duizend vrouwen mag houden! Hem is zijn eigen geliefde genoeg.” (Liefde op het lijf geschreven, 40)

Een lelie is mooier dan Salomo met al zijn heerlijkheid, z’n geconsolideerde macht, zijn goudvoorraden. Een onbezorgde christenziel is mooier dan de Roi-Soleil. En Christus, de betere Salomo, heeft de lelie lief.

Wouter van Voorst