Spreuken

Mijn zoon,
als je borg bent geworden voor je naaste,-
voor wie je vreemd is
   je handen ineen hebt geslagen,

als je verstrikt bent
   in het woord van je lippen,-
gevangen bent
in de toezeggingen van je mond,

doe dan toch dít, mijn zoon,
en red je,
nu je in de holle hand van je naaste
   terecht bent gekomen:
ga heen, geef het niet op,
en bestorm je naaste;

gun geen slaap aan je ogen,-
of sluimering
aan je wimpers;

red je, als een gazelle
   uit de hand van een jager,-
als een vogel
uit de greep van een strik!
•

Ga tot de mier, luiaard,-
zie haar wegen aan en word wijs:

zij die geen aanvoerder heeft,
   beambte of heerser,

bereidt in de zomer haar brood,-
slaat in de oogsttijd
haar eten op;

tot wanneer, luiaard, blijf jij neerliggen,-
wanneer wil je opstaan uit je slaap?-

een beetje slapen, een beetje sluimeren,-
een beetje
de handen over elkaar en nog even liggen:

als een snelle loper komt dan je armoede,-
je tekort als een man met een schild!
•

Een Belialsmens, een man van onheil,-
is hij die rondgaat
met verwrongen mond,

knijpend met zijn ogen,
schuifelend met zijn voeten,
wijzend
met zijn vingers;

draaierijen vullen zijn hart,
elk moment smeedt hij kwaad,-
twisten zendt hij uit;

daarom
komt plotsklaps zijn verderf,-
ineens wordt hij gebroken,
geen genezing meer mogelijk!
•

Deze zes zaken háát de Ene,-
zeven zijn
een gruwel voor zijn ziel:

ogen die zich verheffen, een tong vol leugen,-
twee handen
die onschuldig bloed vergieten,

een hart
dat heilloze plannen smeedt,-
voeten die zich haasten
om op het kwaad af te rennen,

een leugens uitblazende valse getuige,-
en wie tussen broeders
twisten uitzendt!
•

Bewaar, mijn zoon, het gebod van je vader,-
en verwerp nooit
het onderricht van je moeder;

bind ze bestendig op je hart,-
hang ze
om je hals:

als je rondgaat
   zal het je geleiden,
als je neerligt zal het over je waken,
als je wakker wordt
zal het tot je gewagen;

want een gebod is een lamp
   en een licht is een onderrichting,-
een weg ten leven
zijn bestraffingen en vermaan,

om je te bewaken
   tegen een vrouw vol kwaad,-
tegen de gladheid
van de tong van een uitheemse;

jij met je hart, begeer nooit haar schoonheid,-
laat zij jou niet innemen
met die wimpers van haar!-

want het verlangen van een hoer
gaat uit naar een bol brood,
   maar andermans vrouw,-
jaagt op een kostbare ziel!
•

Kan een man vuur halen
in zijn boezemplooi,-
zullen dan zijn gewaden
niet in brand vliegen?-

als een man over de gloeiende kolen loopt,-
zal hij dan zijn voeten niet schroeien?-

zó
wie binnenkomt
   bij de vrouw van zijn naaste,-
want niet ongestraft blijft
al wie haar durft aan te raken!-

ze verachten een dief niet wanneer hij steelt,-
om zijn lege keel te vullen
wanneer hij honger lijdt;

is hij betrapt
dan moet hij zevenvoudig vergoeden,-
al het geld bij hem in huis moet hij afgeven;

maar wie vreemd gaat met een vrouw
   ontbreekt het aan hart,-
hij stort zijn ziel in het verderf
die dat doet!-

schade en schande ondervindt hij,-
zijn smaad
is onuitwisbaar;

want naijverig blijft
   de gloeiende gramschap van een kerel,-
hij zal niets-en-niemand ontzien
op de dag van de wraak;

hij heft geen aanschijn op,
   voor welk zoenoffer ook,-
hij wil niets,
hoeveel je hem ook wilt schenken!
•